Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi (İSAM) Başkanı Prof. Dr. Murteza Bedir ve Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Yaşar Çolak, 21-22 Eylül 2024 tarihlerinde Moskova’da düzenlenen 20. Uluslararası Müslüman Forumu ve Rusya Federasyonu Müslümanları Dini İdaresi 8. Kurultayı'na katıldı. Etkinlikte Türkiye'den Diyanet İşleri Başkanlığı Dış İlişkiler Müdürlüğü'nü temsilen Ömer Faruk Savuran, İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi (IRCICA) Genel Direktörü Prof. Dr. Mahmut Erol Kılıç ile Araştırma ve Yayınlar Bölümü Başkanı Prof. Dr. Cengiz Tomar da yer aldı. Moskova Merkez Camisi'nde gerçekleştirilen Kurultay ve Forum’a, Rusya Müslümanları Dini İdaresi Başkanı Ravil Gaynutdin ile Rusya'nın 65 bölgesinden müslümanların dini temsilcileri ve 25 farklı ülkeden çeşitli İslami organizasyonlardan temsilciler katıldı.
Uluslararası Müslüman Forumu öncelikle Rusya genelinde, ardından Avrasya düzeyinde ve yakın dönemde ise küresel düzeyde etkin din adamları, bilim insanları ve kanaat önderlerini bir araya getiren bir platform haline gelmiş, önemli bir entelektüel birikimin oluşmasını sağlamıştır. Forumla birlikte gerçekleştirilen Kurultay’da, Rusya Müslümanları Dini İdaresi Başkanlığına Ravil Gaynutdin üyelerin oy birliğiyle yeniden seçildi. Gaynutdin bu görevi önümüzdeki beş yıl boyunca sürdürecek. “Barış yolu: Uyumlu Birlikte Yaşam İçin Diyalog” temalı forumda konuşan Müftü Gaynutdin, Rusya'nın tarihinin Hristiyanlık, Yahudilik ve İslam gibi tek tanrılı dinlerin etkisi altında şekillendiğini belirtti. İslam’ın ülkeye 7. Yüzyılın ortaları gibi çok erken dönemlerde ulaştığını, bu topraklarda bin yıldır ilahi kökenli dinler arasında dayanışma ve kardeşlik ilişkilerinin sürdüğünü vurguladı. Batı'nın dinler arası düşmanlık ve İslamofobi gibi kışkırtmalarına rağmen, Rusya'nın İslam dünyası ile olan ilişkilerinde dengeyi korumaya çalıştığını ifade etti. Gaynutdin, "Bugünün Rusyası, İslam İşbirliği Teşkilatı'nda gözlemci statüsüne sahip olan tek ülkedir. Bu güçlü dostluk temeli, gelecekte ilişkilerimizi aktif bir şekilde geliştirmemize olanak tanır," dedi. Konuşmasında yenilikçi fikirleriyle öne çıkan Kırımlı mütefekkir İsmail Gaspıralı’ya da atıfta bulunan Gaynutdin, "İslam'a, akla ve inanca dayanarak yekvücut bir canlı organizma olarak çetin zorlukların üstesinden geleceğiz" dedi.
Forumda Rusya Başbakanı Mikhail Mishustin’in gönderdiği mesaj da okundu. Başbakan, İslam’ı Rusya’nın tarihi mirasının ayrılmaz bir parçası olarak tanımladı. "Rusya, tüm halkların inançlarına saygı gösterilen çok uluslu ve çok dinli bir devlettir. İslam, ülkemizin geleneksel dinlerinden biridir ve tarihi mirasın ayrılmaz bir parçasıdır," dedi. Mishustin, Müftülüğün faaliyetleri sayesinde toplumsal barış ve etnik uyumun güçlendiğini vurguladı.
Kurultayda terörizm ile İslam dininin yan yana getirilerek kasıtlı olarak itibarsızlaştırılması ve yabancı düşmanlığının körüklenmesinden duyulan endişeler ile Filistin-İsrail çatışmasına adil siyasi çözümler geliştirme çağrıları dile getirildi. Ayrıca çevre sorunları, bio-etik konuları, yapay zekanın hızlı gelişimi ve bunun getirdiği fırsat ve riskler ile ilgili soruların çözümüne yönelik entelektüel çabaların artırılması gerektiği vurgulandı.
Katılımcılar, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e hitaben bir mektup okudu. Mektupta, terör saldırıları ve İslam’a yönelik olumsuz algıların artırıldığına dikkat çekildi. Ayrıca İsrail'in Gazze'yi kan gölüne çevirdiği ve inananların duygularına hakaret etmeye yönelik sürekli İslamofobik eylemlerin ortaya çıktığı hatırlatıldı. Forumun sonuç bildirgesini, Rusya Müslümanları Dini İdaresi 1. Başkan Yardımcısı Dr. Damir Mukhetdinov okudu.
Forum ve kurultay, Rusya Federasyonu Dini İdaresi ve Moskova İslam Enstitüsü’nün 30. yılı ile Müftü Şeyh Ravil Gaynutdin’in manevi hizmetteki 40. yılı vesilesiyle düzenlenen gala resepsiyonu ile sona erdi.