İSAM geçmişte olduğu gibi bugün de araştırmacı yetiştirilmesine ve araştırmacılık kalitesinin yükseltilmesine hususi bir önem vermektedir. Genel olarak ilahiyat ve toplum bilimleri alanında araştırma kalitesinin yükselmesine katkıda bulunmayı, yükseköğretimde ihtiyaç duyulan ve üniversitelerce karşılanamayan konularda eksikliklerin giderilmesini sağlayarak destek vermeyi ve ilgili alanlarda strateji geliştiren bir kurum haline gelmeyi hedef olarak belirleyen İSAM bu amaç doğrultusunda çeşitli projeler yürütmektedir.

Türkiye Diyanet Vakfı (TDV) ve T.C. Diyanet İşleri Başkanlığı’nın işbirliğiyle hayata geçirilen ve TDV İslam Araştırmaları Merkezi tarafından icra edilen Araştırmacı Yetiştirme Projesi (AYP), 2012 yılında başlatılmış araştırmacı yetiştirmeye yönelik bir proje olup belirlenen adaylara yüksek lisans ve doktora dönemi boyunca akademik ve mali destek verilmesini kapsamaktadır.

Ülkemizde üniversitelerin, özellikle de ilahiyat ve İslâmi ilimler fakültelerinin sayısının son dönemde hızla artması üzerine, hem İslâm araştırmaları hem de insan ve toplum bilimleri alanında nitelikli araştırmacı yetiştirilmesine ve araştırma kalitesinin yükseltilmesine katkıda bulunmak gayesiyle bu proje uygulanmaya başlanmıştır.

2012 yılında 1. Dönem, 2014 yılında ise 2. Dönem ve 2017 yılında 3.Dönem aday belirlemelerinin yapıldığı proje kapsamında toplam 1.609 araştırmacı adayı (ilk dönem 550, ikinci dönem 393, üçüncü dönem 666 aday) müracaat etmiş, başvuru şartlarını sağlayan toplam 1.062 kişi (ilk dönem 125, ikinci dönem 326 aday, üçüncü dönem 611 aday) bilim sınavına davet edilmiştir.

Başarı, ihtiyaç ve AYP öncelikleri açılarından denge gözetilerek çok yönlü bir değerlendirmenin yapıldığı mülakatlarda, AYP destek programının adayın akademik beklenti ve hedeflerine ne ölçüde katkı yapabileceği gibi hususlar da dikkate alınarak üç dönemde 12 farklı ilim dalında/araştırma alanında toplam 149 aday (ilk dönem 41, ikinci dönem 66, üçüncü dönem 42 aday) projeye kabul edilmiştir.

On yıllık süre zarfında doktora çalışmasını tamamlayarak mezun olma, lisansüstü çalışmasına yurtdışında devam etme, sağlık sorunları, İSAM'da tam zamanlı istihdam vb. sebeplerle 101 adayın Araştırmacı Yetiştirme Projesi ile resmi ilişiği nihayete ermiş olup 48 aday program kapsamında çalışmalarına devam etmektedir.

Belirlenen adaylar verilen destek açısından üç grupta değerlendirilmektedir.

Tam Burslu Araştırma Desteği (1.Grup): Tam burs, İSAM eğitim desteği, yurtiçi ve / veya yurtdışı yabancı dil desteği ile yurtdışı araştırma desteğinden oluşur. Bu destekten herhangi bir kurumda görevi olmayan ve başka bir kurumdan 1. gruba denk bir burs almayanlar yararlanabilir.

Kısmî Burslu Araştırma Desteği (2.Grup): Kısmî burs, İSAM eğitim desteği, yurtiçi ve / veya yabancı dil desteği ile yurtdışı araştırma desteğinden oluşur. Bu destekten Türkiye’deki bir yükseköğretim kurumunda görevli bulunan öğretim elemanları / araştırmacılar yahut İSAM Yönetim Kurulu’nca uygun görülen kurumlarda çalışanlar yararlanabilir.

Burssuz Araştırma Desteği (3.Grup): İSAM eğitim desteği, yurtiçi ve /veya yurt dışı yabancı dil desteği ile yurt dışı araştırma desteğinden oluşur. Bu destekten ilk iki grupta değerlendirilmeyenler yararlanabilir. Bu grupta yer alan araştırmacı adayları, İSAM eğitim desteği, yurtiçi ve /veya yurt dışı yabancı dil desteği ile yurt dışı araştırma desteğinden faydalanabilirler.

Yabancı Uyruklu Araştırmacı Adayı Desteği: T.C. vatandaşı olmayıp programa kabul edilen yabancı uyruklu araştırmacı adaylarına özel destek verilmekte olup kişinin durumuna göre Tam Burslu, Kısmi Burslu veya Burssuz araştırma desteğinden birisi değişiklik göstermektedir.

AYP EĞİTİM PROGRAMI

1. Eğitim Programının Hedefleri

Proje kapsamında uygulanan eğitim programının araştırmacı adaylarına yönelik dört temel hedefi ve buna bağlı olarak dört ayağı bulunmaktadır:

  1) Yabancı dil (özellikle Arapça ve İngilizce) yetkinliğini geliştirme.

  2) Metodolojik yetkinlikleri ve alanlarıyla ilgili ihtisaslaşmayı geliştirme, ihtisas alanlarıyla ilgili literatüre ve klasiklere hakimiyet.

  3) Metin üretimi ve akademik yazım becerilerini geliştirme.

  4) Yurtdışı araştırma tecrübesi kazandırma.

2. Eğitim Faaliyetleri

  a) Yabancı Dil Çalışmaları: Proje kapsamında Arapça ve İngilizce dillerinde akademik seviye zorunlu tutulmuştur. Ayrıca alanla ilgili üçüncü dil öğrenimi de teşvik edilmektedir.

  b) Seminerler: Seminerler, araştırmacıların teorik/metodolojik bilgi ve becerilerinin geliştiril- mesini amaçlayan ikinci aşama olarak planlanmıştır. Bahar ve güz dönemi olmak üzere tüm yıla yayılarak gerçekleştirilmektedir.

  c) Akademik Metin Üretim Çalışmaları: Akademik metin üretim çalışmaları kapsamında makale, kitap tanıtımı, tebliğ gibi farklı türden metinlerin yazımına dair uygulama yaptırılması hedeflenmektedir.

  d) İlim Dalı Sorumluluğu: Araştırmacı adaylarının çalışmalarında rehberlik etmek ve akademik destek vermek üzere ilim dalı sorumluluğu uygulaması 2015 yılı itibariyle hayata geçirilmiş, aylık düzenli toplantılar ile araştırmacı adaylarının akademik gelişimini temin ve takip amaçlı küçük grup rehberliği şeklinde bir çalışmadır. İlim dalı sorumlusu ile araştırmacı adayı arasındaki ilişki, sınıf ortamındaki hoca-öğrenci veya birebir danışmanlık ilişkisinden farklı, makro düzeyde akademik gelişimi takip, değerlendirme ve yönlendirmeye matuf bir rehberlik faaliyeti şeklindedir. Faaliyet alanını, resmi tez danışmanlığı ile lisansüstü eğitim müfredatında yer alan seminer dersi ve araştırma usulü çalışmalarının haricinde kalan alanlar oluşturmaktadır. İlim dalı sorumluları (12 ilim dalı için 15 ayrı ilim dalı sorumlusu ) nezaretinde yapılacak çalışmalarla, kişilerin sadece alanı ile ilgili çalışmalara sıkışıp kalmasının önlenmesi, akademik dünyadaki güncel gelişmelerin takip edilmesi ve nitelikli akademik ürünlerin ortaya konulması hedeflenmektedir.

  e) Yurt Dışı Araştırma ve Yabancı Dil Geliştirme Desteği: Projede bir doğu bir de batı ülkesi olmak üzere planlanan yurt dışı eğitim desteği hem yabancı dil eğitimine hem de araştırma çalışmalarına verilen destekten oluşmaktadır.

AYP Projesi kapsamında daha önce doktorasını tamamlamış olan araştırmacılarımız:

1) Dr. Harun Abacı, Tefsir, Sakarya Üniversitesi, 11.11.2015
    • Tez Konusu: “Kur’an'ın Anlam Farklılaşmasına İ‘râbın Etkisi -Âlûsî Tefsiri Örneği”

2) Dr. Kübra Zümrüt Orhan, Tasavvuf, Marmara Üniversitesi, 07.01.2016
    • Tez Konusu: “Alâuddevle Simnânî ve Tasavvufî Görüşleri”

3) Dr. Mehmet Yıldız, Tasavvuf, Ankara Üniversitesi, 21.01.2016
    • Tez Konusu: “İbn Berrecân (v. 536/1141) ve Tasavvuf Anlayışı”

4) Dr. Fahreddin Yıldız, Hadis, Marmara Üniversitesi, 25.05.2016
    • Tez Konusu: “İlmi Bir Disiplin Olarak Fıkhü’l-Hadis”

5) Dr. Davut Ağbal, Tefsir, Fırat Üniversitesi, 27.05.2016
    • Tez Konusu: “Muhyiddin İbnü'l-Arabî'de İşârî Tefsir”

6) Dr. Tuba Erkoç Baydar, İslam Hukuku, Marmara Üniversitesi, 26.09.2017
    • Tez Konusu: “Fıkhi Açıdan Ötanazi ve Tedavinin Esirgenmesi”

7) Dr. Hatice Boynukalın Şenkardeşler, İslam Hukuku, Marmara Üniversitesi, 25.12.2017
    • Tez Konusu: “Şehâbeddin Karâfî’nin Fıkıhtaki Yeri”

8) Dr. Bekir Özüdoğru, Hadis, Samsun 19 Mayıs Üniversitesi, 23.02.2018
    • Tez Konusu: “Rivayetlerin Hz. Peygamber’e Aidiyetini Tespitte Amel Olgusu”

9) Dr. Zübeyde Özben, Hadis, Sakarya Üniversitesi, 28.06.2018
    • Tez Konusu: “Mâverâunnehir Hanefi Usül Eserlerinde Sünnet Anlayışı (V. –VIII. Asırlar)”

10) Dr. Abdurrahim Bilik, İslam Hukuku, Marmara Üniversitesi, 12.10.2018
    • Tez Konusu: “Fıkhın Bir Alt Disiplini Olarak İlmu’l Hilaf”

11) Dr. Nagihan Emiroğlu, Hadis, Çukurova Üniversitesi, 17.05.2019
    • Tez Konusu: “Türk (Bahrî) Memlükler Döneminde Hadis İlmi (Hicri VII ve VIII. Asırlar)”

12) Dr. Ayşegül Mete, Tasavvuf, Marmara Üniversitesi, 20.06.2019
    • Tez Konusu: “XVIII. Asır İstanbul Mevlevîliği”

13) Dr. C. Ceren Çavuş, Tasavvuf, Marmara Üniversitesi, 28.06.2019
    • Tez Konusu: “İbn Arabi ve Frithjof Schuon'un Metafizik Düşüncelerinin Karşılaştırılması”

14) Dr. Ziya Erdinç, Kelam, Sakarya Üniversitesi, 08.07.2019
    • Tez Konusu: “Teftâzânî’de Bilgi Teorisi”

15) Dr. Abdulhamit Dündar, Tarih, Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi, 21.08.2019
    • Tez Konusu: “4/10. Yüzyılda Bağdat (Topografya, Toplumsal Yapı, Gündelik Hayat)”

16) Dr. Ayşe Uzun, Ankara, Tefsir, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, 23.09.2019
    • Tez Konusu: “Hicrî İlk Dört Asırda Tefsir-Sözlük İlişkisi”

17) Dr. Zainelaabidine İbn Khayat Zougari, İslam Hukuku, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi, 02.12.2019
    • Tez Konusu: “Esnaf-ı Sitte Hadisi Bağlamında Faiz Tartışmaları”

18) Dr. Abdulrahman Acer, Tasavvuf, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, 26.12.2019
    • Tez Konusu: “İbnü’l-Arabî Tâkipçisi Olarak Abdurrahman Câmî ve Şerhu Fusûsu’l-hikem’i: Tahkik ve İnceleme”

19) Dr. Ahmet Beken, Felsefe ve Din Bilimleri, Çukurova Üniversitesi, 26.12.2019
    • Tez Konusu: “Hâris El-Muhâsibî'nin Din Eğitimine İlişkin Görüşleri”

20) Dr. Sümeyye Sevinç, Tefsir, Marmara Üniversitesi, 13.02.2020
    • Tez Konusu: “İbn Haldûn'un Kurân Anlayışı”

21) Dr. Merve Betül Üçer, Sosyoloji, İstanbul Üniversitesi, 17.02.2020
    • Tez Konusu: Orta Sınıfın Utancı: Duygu Sosyolojisi Açısından 1980’ler Türkiye’sinde Toplumsal Değişme

22) Dr. Mehdi Cengiz, Arap Dili ve Belağatı, Marmara Üniversitesi, 28.08.2020
    • Tez Konusu: “Fahreddin er-Râzi'de Lafzın Manaya Delaleti Bağlamında Dilde Kesinlik Problemi”

23) Dr. İmran Hüseyin Çelik, İslam Hukuku, Dicle Üniversitesi, 01.10.2020
    • Tez Konusu: “İslam Hukuk Tarihinde İmam Nevevî ve Fıkhî Tercihleri”

24) Dr. İmam Rabbani Çelik, İslam Hukuku, Marmara Üniversitesi, 02.12.2020
    • Tez Konusu: “XV. YY. Osmanlı Düşüncesinde Telvîh Hâşiyeleri: Teklîfe Dair Tartışmalar”

25) Dr. Muhammed Usame Onuş, İslam Hukuku, Marmara Üniversitesi, 04.12.2020
    • Tez Konusu: “VI.-VII. Asırlarda Dımaşk Hanbelîliği”

26) Dr. Halil İbrahim Kaygısız, Tefsir, Yalova Üniversitesi, 24.12.2020
    • Tez Konusu: “Fahreddin er-Râzî’ye Göre Kur’an’da Mecaz Meselesi”

27) Dr. Feyza Doğruyol, İslam Mezhepleri Tarihi, Sakarya Üniversitesi, 06.05.2021
    • Tez Konusu: “Hille Medresesinin Şiî Usûlî Gelenekteki Yeri: Muhakkık el-Hillî Örneği”

28) Dr. Yunus Kaymaz, Dinler Tarihi, Sakarya Üniversitesi, 04.06.2021
    • Tez Konusu: “Hristiyan Teolojisinde Kutsal Ruh Tartışmaları (Kökeni, Mahiyeti ve Dogmalaşma Süreci)”

29) Dr. Ahmet EŞER, Hadis, İstanbul Üniversitesi, 11.08.2021
    • Tez Konusu: “Hadis İlminde Fehrese Literatürü”

30) Dr. Mustafa Kemal KOCA, Hadis, Yalova Üniversitesi, 29.12.2021
    • Tez Konusu: “Sahabenin Adaleti: Ehli Sünnet İçi İhtilaflar”

31) Dr. Ali İhsan KILIÇ, Tasavvuf, Marmara Üniversitesi, 30.12.2021
    • Tez Konusu: “İbnü’l-Arabî’nin Velâyet Öğretisi”

32) Dr. Zehra ÖZLİ, Arap Dili ve Belağatı, Sakarya Üniversitesi, 02.02.2022
    • Tez Konusu: “er-Risâle Dergisinin XX. Yüzyıl Arap Edebiyatındaki Yeri”

33) Dr. Erdal KURĞAN, Modern Türk Tarihi, Boğaziçi Üniversitesi, 04.03.2022
    • Tez Konusu: “The Concept of 'Meşrutiyet' in the Context of the Secularization of Legal and Political Knowledge in the Ottoman Empire (1860-1911)”

34) Dr. Halil IŞILAK, İslam Mezhepleri Tarihi, Ankara Üniversitesi, 01.04.2022
    • Tez Konusu: “Safevîler Dönemi İmâmiyye Şîası’nda Tasavvuf Düşüncesi Üzerine Tartışmalar”

35) Dr. Ünal ŞAHİN, İslam Hukuku, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, 09.05.2022
    • Tez Konusu: “İmam Züfer ve Usul Anlayışı”

36) Dr. Üsame BOZKURT, Hadis, Dicle Üniversitesi, 27.07.2022
    • Tez Konusu: “4./10. Asırda Ehl-i Hadîsin İç Tartışmaları”

37) Dr. Fatma KARAİSMAİL, Felsefe, İstanbul Üniversitesi, 18.08.2022
    • Tez Konusu: “Fahreddin er-Râzî'nin Önerme Anlayışı”

38) Dr. Ayşe Nur DUMAN, Hadis, Marmara Üniversitesi, 21.10.2022
    • Tez Konusu: “Ehl-i sünnet ve Şîa'da Müşterek Rivayetlerin Tahlili -Küleynî'nin el-Kâfî İsimli Eserinin Usûl Bölümü Örneği-”

39) Dr. Ömer Faruk CAN, Tarih, İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi, 28.10.2022
    • Tez Konusu: “Bir Osmanlı Aydın ve Bürokratı: Azmzade Sadık el-Müeyyed Paşa’nın Hayatı ve Faaliyetleri (1860-1910)”

40) Dr. Erol FIRTIN, Medeniyet Araştırmaları, İbn Haldun Üniversitesi, 15.10.2022
    • Tez Konusu: “Ottoman Theories of Virtue Politics: Contribution of Kınalızade Ali Çelebi”

41) Dr. Muhammet Enes MİDİLLİ, İslam Tarihi, Marmara Üniversitesi, 22.11.2022
    • Tez Konusu: “Uleymî'nin Kudüs Tarihi: Memlükler Döneminde Kudüs'te Âlimler ve Eğitim Kurumları”

42. Dr. Muhammet Ali KOCA, Kelam, İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi, 23.01.2023
    • Tez Konusu: “Seyyid Şerîf Cürcânî'de Nefsin Mahiyeti ve Bilgi Teorisi

43. Dr. Ahmet AKDENİZ, Kelam, Dicle Üniversitesi, 02.02.2023
    • Tez Konusu: “Şîa Kelamının Bilgi Kaynakları (Şerîf el-Murtazâ Örneği)

44. Dr. Gürzat KAMİ, Tarih (İngilizce), Marmara Üniversitesi, 14.02.2023
    • Tez Konusu: “Damascene Scholars in the Mamluk-Ottoman Transition: History of Three Generations of the Ghazzi Family (1450-1650) - Memlük-Osmanlı Geçiş Döneminde Dımaşk Uleması: Gazzi Ailesinin Üç Kuşağının Tarihi (1450-1650)

AYP YÖNETİMİ

Araştırmacı Yetiştirme Projesi, TDV Mütevelli Heyeti tarafından onaylanan AYP Talimatnamesi ve İSAM Yönetim Kurulu tarafından alınan kararlar doğrultusunda Araştırmacı Yetiştirme birimi ve AYP İlim heyeti eliyle yürütülmektedir. AYP İlim Heyeti, AYP’nin genel planlaması, icrası ve geliştirilmesinde İSAM yönetimi ve Araştırmacı Yetiştirme birimine danışmanlık yapmak üzere oluşturulmuştur.