ed. Eşref ALTAŞ

Adudüddin el-Îcî (ö. 756/1355), İslâm düşüncesinin erken dönem metinlerinin yorumlanarak yeniden düşünce dolaşımına sokulduğu “ikinci klasik dönem”in ve araştırma yöntemlerini “tahkîk” diye isimlendiren âlimlerin yaşadığı “tahkik çağı”nın en önemli temsilcilerinden biridir. Başta kelâm olmak üzere fıkıh usulü, tefsir, akait, dil ilimleri, ahlâk, araştırma ve münazara âdâbı gibi farklı alanlarda eserler kaleme almış, bu eserler İslâm düşüncesi ve özellikle Osmanlı ilim anlayışı üzerinde kalıcı bir tesir bırakmış, asırlarca ders kitabı olarak okutulmuştur. Kendisi de Osmanlı ulemâsının ideal âlim modellerinden birini oluşturan Îcî’nin bütün eserleri, şerh ve hâşiyelere esas/metin teşkil etmiş, özellikle onun el-Mevâkıf’ta ortaya koyduğu sistematik, bütün ilimlerde örnek alınmıştır. 

Adudüddin el-Îcî’yi çeşitli yönleriyle tanıtmayı hedefleyen bu eser, alanında uzman araştırmacıların yazdıkları başlıca üç grup makaleden oluşan derleme bir kitaptır. İlk grup makale, Îcî’nin hayatını, entelektüel yönelimini ve çevresini anlatmakta, ikinci grup makale onun inanç, düşünce, ahlâk, yöntem, dil felsefesi ve yorum gibi konularda dile getirdiği görüşleri ele almakta, üçüncü grup makale ise Îcî’nin eserleri üzerine gelişen şerh ve hâşiye tarzındaki eserlerin oluşturduğu literatürü ortaya koymayı amaçlamaktadır. Eserin en önemli özelliklerinden biri kuşkusuz Îcî’nin kısa risâlelerinin tamamının hem orijinal metinlerini hem tercümesini içermesidir. Bu eser, Îcî çalışmaları için kaynak olması yanında, monografik bir ders kitabı özelliği de taşımaktadır.