TDV İslâm Ansiklopedisi dünyada müslümanlar tarafından hazırlanmış ve tamamlanmış, hem madde listesi hem de içerik ve üslûp açısından özgün, telif niteliği taşıyan ilk ansiklopedidir. Başlangıcından günümüze kadar İslâm dini, tarihi ve medeniyeti ile İslâm toplumlarına dair hemen her konuda güvenilir, doğru ve yeterli bilgi sunmayı hedefleyen TDV İslâm Ansiklopedisi, İslâm ilimleri ve İslâm düşüncesinin yanı sıra beşerî ve sosyal bilimlerin farklı alanlarında yapılacak araştırmalar için kapsamlı bir kaynaktır.
Türkiye Diyanet Vakfı (TDV) tarafından 1983 yılı sonunda kurulan İslâm Ansiklopedisi Genel Müdürlüğü'nün yürüttüğü çalışmalar ilk meyvesini verdi ve TDV İslâm Ansiklopedisi'nin 1. cildi 1988 yılında yayımlandı. Aynı yıl özellikle ilâhiyat ve İslâm ilimleri alanında nitelikli ilim adamlarının yetişmesine katkıda bulunmak amacıyla Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Araştırmaları Merkezi (İSAM) kuruldu. 1993 yılında ansiklopedi çalışmaları ile araştırmacı yetiştirme faaliyetleri İSAM bünyesinde aynı çatı altında birleştirildi. Bu tarihten itibaren İSAM tarafından hazırlanan TDV İslâm Ansiklopedisi 2013 yılı sonunda 44. cildinin, 2016 yılında da iki ek cildin yayımlanmasıyla matbu olarak tamamlanmış bir eser haline geldi.
TDV İslâm Ansiklopedisi İslâm ilimleri ve İslâm düşüncesinin yanı sıra tarih, edebiyat, felsefe, sanat tarihi, ilimler tarihi gibi beşerî ve sosyal bilimlerin farklı alanlarına mensup olan ve İSAM bünyesinde buluşan ilim adamı ve araştırmacıların ortak ürünüdür. Ansiklopedi bu yönüyle farklı ilmî disiplinler arasında ortak çalışma kültürünü geliştiren ve Türkiye'nin birikimini yansıtan önemli bir tecrübedir. Aynı zamanda bu ilim dallarında Türkiye'de yürütülen akademik çalışmalara nitelik kazandıran TDV İslâm Ansiklopedisi, telif ve redaksiyon aşamalarında çoğunluğu Türkiye'den olmak üzere dünyanın çeşitli ülkelerinden alanında uzman iki bini aşkın ilim adamı ve araştırmacının katkılarıyla hazırlanmıştır.
Otuz üç yıllık özverili bir çalışmanın ürünü olan TDV İslâm Ansiklopedisi'nin tamamlanması onuruna 25 Ocak 2014 tarihinde İstanbul Haliç Kongre Merkezi'nde gerçekleştirilen "Yüzyılın İslâm Kültür Hizmeti, Onur ve Hizmet Ödülleri" töreninde ansiklopedi dönemin başbakanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan tarafından ücretsiz olarak internet kullanımına açıldı. TDV İslâm Ansiklopedisi'ni hazırlayan kurum olarak İSAM da 2014 yılı Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülleri kapsamında ödüle lâyık görüldü.
Elektronik Ansiklopedi
TDV İslâm Ansiklopedisi'nin internet ortamında yayımlandığı web sayfasının hem tasarım ve görsellik hem de fonksiyonellik açısından geliştirilmesi ve aşama aşama tam anlamıyla bir elektronik ansiklopedi haline getirilmesi amacıyla yürütülen çalışmaların birinci aşaması tamamlanmış ve TDV İslâm Ansiklopedisi yeni yüzüyle https://islamansiklopedisi.org.tr/ adresinden test yayınına başlamıştır. Böylece TDV İslâm Ansiklopedisi'nin hem daha geniş bir kullanıcı kitlesi tarafından daha verimli bir şekilde kullanılabilmesi hem de kapsadığı konu ve alanlardaki ilmî gelişmeleri ve ihtiyaçları takip ederek kolayca güncellenebilmesi hedeflenmiştir.
Yeni elektronik ansiklopedinin en belirgin özelliği, maddelerin matbu ansiklopedideki cilt ve sayfa esasına göre değil de müstakil web sayfası anlayışı ile yeniden tasarlanmasıdır. Bu yeni yapıda TDV İslâm Ansiklopedisi'nin her bir maddesi kendisine özgü bir erişim adresine sahiptir. Böylece hem arama motorları üzerinden ansiklopedi içeriğine ulaşmak hem de herhangi bir maddeyi elektronik ortamda paylaşmak ya da bir maddeye atıfta bulunmak çok daha kolay olacaktır.
TDV İslâm Ansiklopedisi'nin birinci aşaması tamamlanmış olan yeni elektronik tasarımında, her madde sayfasında aynı konuyla ilgili maddelere ulaşma imkânı veren "ilişkili maddeler" listesi, matbu ansiklopedideki görsel malzemenin (minyatür, fotoğraf, resim, harita, çizim, tablo vb.) dijitalleştirilerek madde sayfalarına aktarılması, birden fazla yazımlı (bölümlü) maddeleri okurken maddenin farklı yazımları arasında dolaşma imkânı veren ön izleme tasarımı, tematik dosyalar, madde müelliflerinin özgeçmişlerine ve yazdıkları maddelerin listesine ulaşma imkânı veren biyografi sayfaları gibi daha pek çok yeni özellikle karşılaşabilirsiniz.
TDV İslâm Ansiklopedisi' nin kapsadığı konu ve alanlara dair ilmî gelişmeler ve ihtiyaçlar takip edilerek maddelerin gözden geçirilmesi ve yeni maddelerin ilâve edilmesi, yani güncelleme ve ikinci edisyon çalışmaları da yeni elektronik ansiklopedi bünyesinde yürütülecektir.
TDV İslâm Ansiklopedisi ve elektronik ansiklopedi hakkında daha fazla bilgi edinmek için https://islamansiklopedisi.org.tr/hakkinda/
