Güz Seminerleri 07 Kasım 2005 - 09 Şubat 2006
Kelâm Kaynaklarını Okuma ve Tahkîku’n-nusûs Tekniği
Kelâm ilmine dair mühim el yazmaları, onlardan istifade yolları, yazıldığı dönemler, edisyon kritik veya tahkîkü’n-nusûs tekniği, İslâmî literatürdeki edisyon kritik tarihine bakış, edisyon kritikteki metin okuma tarzı ve karşılaşılan güçlüklerin çözümü, el yazması nüshaları ve muhakkikin tavrı, kâğıt, feragat tarihi, müellif nüshası, erken dönemin nüshaları, kopya ve benzer nüshalar, nüshalar arasındaki değerlendirme ve en-Nüsha el-ümm problemi.
2. Doç. Dr. Adnan Aslan
Descartes’tan Heidegger’e Batı Felsefesi Metinleri: Okumalar ve Tahliller
Modern Batı felsefesinin büyük filozoflarının eserlerinden kısa bölümler tercüme edilerek (İng.) tahlil ve değerlendirmeler yapılacaktır. Bu bağlamda ele alınması düşünülen filozoflar şunlardır: René Descartes (1596-1650), Benedict Spinoza (1632-1677), John Locke (1632-1704), Gottfried Wilhelm Leibnitz (1646-1714), David Hume (1711-1776), Immanuel Kant (1724-1804), Georg Wilhelm Friedrich Hegel (1770-1831), Friedrich Nietzsche (1844-1900), Martin Heidegger (1889-1976).
3. Dr. Casim Avcı
İslâm’ın İlk Asırlarında Bizans ile İlişkiler
Bu seminer İslâmiyet’in doğuşundan Bizans İmparatorluğu’nun yıkılışına kadarki (1453) yaklaşık dokuz asırlık bir dönemi kapsayan ve “İslâm-Bizans İlişkileri” adıyla formüle edilebilecek geniş araştırma alanının bir parçasıdır. Hz. Peygamber, Hulefâ-yi Râşidîn, Emevîler ve Abbâsîler’in ilk döneminin esas alınacağı seminerde konular akademik bir üslûpla işlenecektir. Asırlar boyu birbirlerinin komşusu ve “ötekisi” olmuş iki farklı uygarlık arasında gerçekleşen çok yönlü ilişkiler diplomasi, din, bilim ve sanat alanları ön plana çıkarılarak ele alınacaktır. Konular işlenirken tarih çalışmalarında karşılaşılan problemlere ve çözüm yollarına da işaret edilecektir.
Haftalık Konular:
Giriş: İslâm-Bizans İlişkileri Projesi (ana başlıklar, terminoloji ve kaynaklar)
İslâm’dan Önce Arap-Bizans İlişkileri
Diplomasi: Hz. Peygamber Dönemi
Diplomasi: Hulefâ-yi Râşidîn Dönemi
Diplomasi: Emevîler Dönemi
Diplomasi: Abbâsîler’in İlk Dönemi
Dinî İlişkiler (diyalog ve tartışmalar)
Bizans’ta İkonoklazma Mücadelesi ve İslâm Etkisi
Bilim Alanında İlişkiler
Sanat (mimari, mûsiki, edebiyat) Alanında İlişkiler
4. Semih Ceyhan
Tasavvufa Giriş: İbnü'l-Arabî ve Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî
Seminerde tasavvufla ilgili temel bilgiler verildikten sonra Muhyiddin İbnü'l-Arabî ve Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî üzerinde durulacaktır. İlk altı hafta yoğunluklu olarak yaz seminerlerinden kalan Mesnevî'nin ilk on sekiz beytinin şerhi (şerhler arası karşılaştırma) tamamlanacaktır. İkinci altı haftada ise İbnü’l-Arabî’nin Fütûhât-ı Mekkiyye adlı eserinin ilk cildinde geçen "muhakkik sûfîlerin keşf ile nazar arasındaki inanç ilkeleri” (67 mesele) açıklanacaktır. Katılımcıların ilk altı hafta için herhangi bir Mesnevî şerhinden ilk on sekiz beytin şerhini, ikinci altı hafta için ise Fütûhât'ın ilgili kısmını okumaları tavsiye olunur.
5. Dr. Seyfi Kenan
Eğitim Felsefesine Giriş
Tarihin izini sürebildiğimiz en eski dönemlerinden itibaren yeni neslin nasıl eğitilmesi gerektiği hakkında düşünen pek çok mütefekkirin üzerinde durduğu, önemli eserler verdiği konulardan biri eğitimdir. Kullanılan araç-gereçler ne olursa olsun, ilk dönemlerden itibaren doğrudan eğitimle ilgisi bulunsun bulunmasın çeşitli fikrî/felsefî ekoller veya düşünceler hakkında yazılan eserler, eğitimin hem teorisini hem de uygulamasını etkilemiştir. Bu seminerde eğitim felsefesine giriş yaparak XX. yüzyıl eğitim teorileri, politika ve uygulamalara tesir eden ya da bunlar hakkında etkili gözlem ve tahliller yapan eğitim düşünürleri ve fikirleri tartışılacaktır. Eğitim felsefesiyle ilgili seminer programı, Fransa’dan Rousseau, Amerika’dan Dewey, Brezilya’dan Freire ve Türkiye’den Nurettin Topçu’nun eserleriyle sınırlandırılacaktır.
6. Doç. Dr. Tahsin Özcan
Osmanlı Sosyal ve Ekonomik Tarihinin Kaynakları
Osmanlı sosyal ve ekonomik tarihinin kaynaklarının tanıtılması hedeflenmektedir. Ana hatları ile kaynaklar, muhtevaları, istifade şekilleri vb. hususlarda kaynakların kendisi ve/veya onlardan hareketle yapılan çalışmalardan seçilen örnekler üzerinde bilgi verilecektir. Seminer sonunda katılımcıların Osmanlı sosyal ve ekonomik tarihinin kaynakları konusunda genel bilgileri edinmeleri ve kaynak kullanma becerilerini geliştirmeleri sağlanacaktır.
Ele alınacak belli başlı konular: Vak‘anüvis tarihleri, kronikler, arşiv kaynakları, Osmanlı arşivleri ve belgeleri (mühimme, tahrir, ahkâm, ferman, vakfiye, şer‘iyye sicilleri vb.), fetvalar ve fetva mecmuaları, diğer metinler (dinî, edebî metinler vb.), son döneme ait kaynaklar (matbu eserler, dergiler, gazeteler, cerîde-i ilmiyye, düstûr vb. resmî yayınlar).
7. Doç. Dr. Şükrü Özen
Usûl-i Fıkıh: Metin Analizleri
Mehmet Emin Er tarafından hazırlanan Câmiu'l-mütûni'd-dirâsiyye adlı eserdeki usûl-i fıkıh metni takip edilecektir.
8. Doç. Dr. M. Sait Özervarlı
Bilim ve İdeoloji: Modern ve Postmodern Karşılaştırma
Bilim ve ideoloji arasındaki fark, ideolojinin bilime nüfuzu ve bunun sonuçları ile ilgili tartışmalar ele alınacak, özellikle Popper, Foucault ve Feyerabend'in analizleri üzerinde durulacaktır.
9. Dr. Vildan Serdaroğlu
Klasik Edebiyat Tarihi ve Metinleri-XIII-XIX. Yüzyıllar Arasındaki Türk Klasik Edebiyatı ve Metin Örnekleri
Seminer, eski Türk edebiyatı tarihine genel bir bakış mahiyetindedir. Her yüzyıldan bir ya da iki şairin (Ahmed Paşa, Necâtî, Fuzûlî, Nef‘î, Nâbî, Nedîm, Şeyh Galib vb.) eserleri tarihî gelişim yanında yüzyıllara göre okutulacaktır.
10. Doç. Dr. Recep Şentürk
İbn Haldûn Okumaları
İbn Haldûn’un toplum kuramı “umran ilmi” nedir? Umran ilmi modern topluma uygulanabilir mi? İbn Haldûn’un toplum anlayışının önde gelen sosyologların toplum kuramları ile benzerlik ve farklılıkları nelerdir? İbn Haldûn’un Doğu ve Batı’da en fazla tanınan müslüman düşünürlerden biri olmasındaki etken nedir? İbn Haldûn’un Mukaddime’si Arapça aslından okunurken, karşılaşılan sorulara cevap aranacaktır.
11. Doç. Dr. Mustafa Sinanoğlu
Oryantalist Metin Etütleri
H. Austryn Wolfson, W. Montgomery Watt ve J. Jacques Waardenburg'un çeşitli eserlerinden kelâm ilmi, İslâm inanç esasları ve kelâmcıların diğer dinlerle ilgili değerlendirmelerini ele alan metinler tahlil edilecektir.
12. Dr. Nuri Tınaz
Yeni Dinî Akımlar (YDA), Dinî Organizasyonlar ve Tipolojileri: Kavramsal ve Sosyolojik Analizler
Hırıstiyanlık’ta YDA: Mormonism, Christian Science, Jehovah’s Witnesses, 7-Day Adventists, Opus Dei, The Family, Moonies, Branch Davidian, Alpha Course vb., Yahudilik’te YDA: Lubavitch Movement, Kabbalism, ALEPH, Havurot Movement, Gush Emunim, Hasidism vb. İslâmiyet’te YDA: Baha’i Faith, Subud, The Bawa Muhaiyaddeen Fellowship, Nation of Islâm, Sufi Order of the West, Holy Tabernacle-Nuwaubian Nation, Gurdjieff vb. Hint Kökenli YDA: Meher Baba, Brahma Kumaris, Trancendental Meditation, ISCKON, 3HO Foundation, Friends of the Western Buddhist Order, Sahaja Yoga vb. Doğu Asya Kökenli YDA: Nichiren Shoshu, Soka Gakkai, Reiki, Aum Shinrikyo, Falun Gong vb. Esoterik (bâtınî-gizli) ve New Age ve Paganist Akımlar: Satanism, Scientology, Theosophy, UFO, Haven’s Gate, Raelians, Freemasonry, Druidry vb.
Tartışılacak Konular: Yeni dinî akımların ve dinî organizasyonların tipolojisi; -YDA’lara girme (recruitment) ve din değiştirme (conversion) motifleri; -YDA’ların sebep olduğu tartışmalar; -YDA ve medya; YDA ve aile; -YDA, legal haklar ve otoriteler; -YDA ve şiddet, YDA ve devlet-hükümet –politika; -YDA ve kurumsallaşan resmî dinî otoritelerin tutumu; -YDA karşıtı oluşumlar (anti-cult movements).
13. Dr. Aydın Topaloğlu
Kindî’den İbn Rüşd’e İslâm Felsefesi: Kaynakları, Problemleri ve Batı’ya Etkileri
Felsefe öncelikle dünyayı anlama ve anlamlandırma çabasıdır. Din de yüce varlığı hissetme, ona bağlanma ve onunla var olma olgusudur. Felsefe sonu gelmez, anlamsız, amaçsız ve dayanaksız sorgulama faaliyeti olmadığı gibi, din de biçimsel tapınma, korku veya ümit değildir. Felsefe zorunlu olarak metafiziği ve etik değerleri reddetmediği gibi, din de rasyonel düşünceyi, insanî kuşkuyu ve dünyamızın maddî gerçekçiliğini göz ardı etmemektedir. İslâm felsefesi din ile felsefenin bir araya gelebildiği, birbirlerinin gerçekliklerini anlayıp aralarında uyum kurabildikleri bir tecrübedir. Kindî, Fârâbî, İbn Sînâ, Gazzâlî ve İbn Rüşd gibi İslâm düşünürleri de din ve felsefe arasındaki bu harmoniyi yakalamış, eserlerinde bu birlikteliği yansıtmış ve önceliklerine göre farklı yaklaşımlar sergilemiş kişilerdir.
Seminerde bu tarihî tecrübenin oluşumu, kaynakları, iç ve dış etmenleri, ele aldığı konular ve özellikle Batı dünyasına (Reform ve Rönesans öncesi) etkileri işlenecektir.
14. Ömer Türker
İbn Sînâ Metafiziği
İbn Sînâ'nın metafiziği Şifâ külliyatının “el-İlâhiyyât” kısmı esas alınarak işlenecektir. Bununla birlikte el-İşârât ve't-tenbîhât, Necât ve Mübâhasât adlı eserlere de başvurulacaktır. İbn Sînâ metafiziğine sorunsal bir giriş olarak yaklaşılacak, çapraz metin analizleriyle İbn Sînâ ekseninde metafiziğin soru ve sorunları üzerinde durulacaktır. Bu soru ve sorunlara doğrudan katkısı olduğu kadarı ile Aristo, Kindî ve Fârâbî gibi İbn Sînâ'ya kaynaklık eden düşünürlerin metafizik metinlerine de başvurulacaktır.
15. Doç. Dr. İlyas Üzüm
Günümüzde İslâmî-Bâtınî Gruplar: İsmâilîlik, Nusayrîlik, Dürzîlik, Alevilîk
Seminerde her bâtınî gruba iki ders ayrılacak, dersler takrire dayalı olarak sunulacak, gruplarla ilgili temel kitap veya makaleler tavsiye edilecek, bâtınî metinlerden örnekler okutulacaktır.
Sorularınız için : Dr. Aydın TOPALOĞLU
Tel : (0216) 474 08 50 / 1239
|
