İSAM - İslam Araştırmaları Merkezi

İSAM Tenkitli Neşir Kılavuzu yayımlandı!

TENKİTLİ NEŞİR KILAVUZU (Osmanlı Türkçesi Metinleri İçin)

haz. Berat Açıl, Sadık Yazar, Kadir Turgut, Özgür Kavak

Tenkitli neşir (édition critique, edisyon kritik, tahkik) faaliyeti, el yazması klasik eserleri metin tenkidi sürecinden geçirerek müellifin elinden çıkmış orijinal metne en yakın haliyle yayımlamayı hedefleyen, uzun bir tarihî geçmişe sahip, meşakkatli bir ilmî faaliyettir. Nüsha tespiti, nüsha mukayesesi, nüsha şeceresi oluşturma, nüshalar arasındaki farkların belirtilmesi, metin tenkidi, metin tamiri, dil içi çeviri ve notlandırma gibi aşamalardan oluşan tenkitli neşir çalışmasında “asıl metne ulaşma” ve “nüshalar arası ilişkileri belirleme” çabası sürecin temelini oluşturur.

Türkiye üniversitelerinde Osmanlı Türkçesi ile yazılmış metinlerin tenkitli neşrine yönelik yüzyılı aşkın süredir yapılan çalışmalar neticesinde bu sahada bir birikim oluşmuş bulunmakla birlikte söz konusu birikim derli toplu bir kitap formatında bir araya getirilebilmiş değildir. Farklı disiplinler ve ekoller kendi bakış açılarına uygun, tutarlı bir sistem geliştirmeye çalışmış fakat herkesin ittifak edebileceği bir yöntem geliştirilememiştir.

Önceleri Osmanlı Türkçesi metin neşri çalışmaları daha ziyade edebiyat ve tarih alanlarıyla sınırlı iken son yıllarda Osmanlı’nın dinî ve ilmî mirasına yönelik hemen her disiplinden akademisyenin artan ilgisi Osmanlı ilim ve düşünce birikimine ait farklı disiplinleri ilgilendiren metinlerin neşrini de gündeme taşımıştır.

İSAM’ın “İkinci Klasik Dönem Projesi” kapsamında 2017-2019 yılları arasında üç defa düzenlediği ve dördüncüsü 20 Haziran – 02 Temmuz 2022 tarihleri arasında düzenlenecek olan “Osmanlı Türkçesi Tenkitli Neşir Kursları”nın bir ürünü olarak, bu kursların koordinatörlüğünü üstlenen Berat Açıl başkanlığındaki bir heyet tarafından hazırlanan Tenkitli Neşir Kılavuzu (Osmanlı Türkçesi Metinleri İçin) adlı bu çalışma, Osmanlı Türkçesi ile yazılmış her türden metnin tenkitli neşir yoluyla ilim dünyasına kazandırılmasına kılavuzluk etmek amacıyla hazırlanmış olup, yapılanması, bölümlenmesi ve teklifleriyle bu alandaki mevcut farklı uygulamaları ve yöntemleri birleştirmeyi hedefleyen bir üslupla telif edilmeye çalışılmıştır.