Dijitalleşme Projesi (DiP)
2012 yılında İSAM makale, tez ve arşiv veri tabanlarının geliştirilmesi amacıyla “Elektronik Yayın Projesi” adıyla başlatılan, 2016 yılından itibaren TDV İslam Ansiklopedisi’nin elektronik bir ansiklopediye dönüştürülmesine odaklanan projenin vizyon ve hedefleri 2022’de İSAM’da daha kapsamlı bir teknolojik altyapı entegrasyonu oluşturulmak üzere genişletilmiş ve adı “Dijitalleşme Projesi” (DiP) olarak değiştirilmiştir.
Dijitalleşme Projesi, İSAM’ın farklı proje ve faaliyet birimlerince üretilen her türlü veri, proje ve yayının dijitalleşme süreçlerini koordine etmeyi, tüm bu dijital ürünler arasında otomasyon sistemini kurmayı; bu çerçevede ihtiyaç duyulan yazılım, tasarım, uygulama-üretim, depolama-kataloglama, iş birlikleri ve danışmanlık hizmetlerini koordine etmeyi ve bütün bu çalışmaların uluslararası standartlar ve ulusal/uluslararası iş birlikleri çerçevesinde yürütülmesini temin etmeyi hedeflemektedir.
Projenin öncelikli amacı, TDV İslam Ansiklopedisi’nin 2018 yılından bu yana elektronik bir ansiklopedi olarak yayımlandığı web sitesi tasarımı ve veri tabanı yazılımını, hazırlık çalışmaları tamamlanan TDV İslam Ansiklopedisi İkinci Edisyon ve İngilizce İslam Ansiklopedisi ile Temel İslâm Ansiklopedisi’nin dijital versiyonunu da göz önünde bulundurarak güncellemek ve yeniden üretmektir.
Daha önce “Elektronik Yayın Projesi” adıyla İSAM Başkan Yardımcısı Dr. Ali Hakan Çavuşoğlu’nun koordinatörlüğünde ve İSAM Elektronik Yayın Müdürlüğü’nün katkılarıyla yürütülen, 2022 yılından itibaren koordinatörlüğünü Doç.Dr. Yunus Uğur’un üstlendiği Dijitalleşme Projesi, İSAM bünyesinde farklı projeler tarafından üretilen her türlü veri (kataloglar, veri tabanları, dijitalleştirilmiş öğeler vb.) ve yayınların dijitalleşme süreçleri konusunda İSAM birimlerine ve İslam araştırmaları alanında ulusal/uluslararası seviyelerde yürütülen dijitalleşme süreçlerine katkıda bulunmayı hedeflemektedir. Bu kapsamda yazılım ve tasarım geliştirme, uygulama-üretim, depolama-kataloglama, ulusal ve uluslararası işbirlikleri, eğitim ve danışmanlık DiP’in odağına aldığı başlıklardır.
Proje, İSAM’da öncelikli olarak yapılması kararlaştırılan yazılım ve tasarım organizasyonuna göre fazlara bölünmüştür. İlk aşamada, TDV İslam Ansiklopedisi’nin elektronik Birinci Edisyonu ile yeni üretilecek İkinci Edisyonu’nu bünyesinde barındıracak Dijital İslam Ansiklopedisi’nin (DİA) semantik ve bağlı veri teknolojisiyle uyumlu, yeni görsel-işitsel malzemelerle zenginleştirilen ve uluslararası üstveri standartlarıyla entegre edilen müstakil bir web sayfasının yazılım ve tasarım çalışmalarına başlanmıştır. Proje kapsamında ansiklopedi maddeleri genel okuyucu ve araştırmacı düzeyinde farklı hedef kitlelere hitap etmek üzere “Genel Okuma” ve “Derin Okuma” dijital altyapıları ile sunulacaktır. Bu çalışma kapsamında DİA maddeleri arası üstveri ve kavram ağacı ilişkilerinin yanı sıra mekân, zaman, biyografi, eser türleri başta olmak üzere birbirine bağlı otomasyon sistemi kurulmuş 15 kadar farklı tematik bağımsız veri tabanı oluşturularak, istatistiksel veri sorguları ve görselleştirmeler ile araştırmacılara algoritmalarla desteklenen gelişmiş ve sürdürülebilir bir ilişki ve ağ analiz ortamı sağlanacaktır. Yazılım ve tasarım çalışmalarının ikinci safhası İSAM tarafından üretilmiş ve yayımlanmakta olan ya da yeni üretilecek her türlü verinin dijitalleşme altyapıları ile uluslararası veri tabanları şeklinde bağımsız ama birbiriyle bağlı veri otomasyonuna dönüştürülmesidir.
DiP ayrıca Türkiye’de ve dünyada İslam araştırmaları alanında yürütülen dijitalleşme süreç ve projelerine katkıda bulunmayı amaçlamakta; Dijital İslam Çalışmaları (D-ISLAM) başlıklı bir alt proje kapsamında, bu alanda çalışan kişiler, kurumlar ve projelerle iş birliği içerisinde olmayı hedeflemektedir.
|