Kadı Sicilleri web sayfası için tıklayınız.

Kadı sicilleri, Osmanlı tarihi araştırmalarında birinci el kaynaklar arasında yer almaktadır. Hukuk tarihi yanısıra, sosyal, siyasi ve iktisadi tarih araştırmaları açısından da son derece önemli olan Osmanlı kadı sicillerinin mikrofilmleri, İSAM Dokümantasyon birimi tarafından toplanmakta ve elektronik ortama aktarılmaktadır. Dokümantasyon birimimizde Osmanlı coğrafyasına ait 21.000 civarında kadı sicilinin mikrofilmleri araştırmacıların hizmetine sunulmuş durumdadır.

Bu proje kapsamında İstanbul (sur içi), Galata, Eyüp ve Üsküdar mahkemelerine ait sicillerden 40 tanesi seçilmiş, günümüz Türkçesine aktarılmış ve tıpkı baskıları da karşılaştırma imkânı vermek üzere her cilde eklenmiştir. 2008 yılında başlanan, daha sonra İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti etkinlikleri kapsamında desteklenen projenin ürünü 40 cilt halinde yayımlanmıştır. 

Kadı sicilleri olarak bilinen bu mahkeme defterlerinde sadece mahkemeye intikal etmiş hukukî ihtilafların kayıtları değil, bir bakıma günümüzdeki belediyecilikle ilgili işlemlere ve noter kayıtlarına benzeyen kayıtlar da yer alır. Vakıf senetleri, satım, bağış, ödünç işlemlerinin yanı sıra pazarlarda satılan ürünlerin fiyatları, esnafla ilgili nizamname ve standartlar gibi esnaf, zanaatkar ve ticaret erbabına yönelik belgeler; miras taksimleri, vasiyetler, evlenme ve boşanmalar gibi medeni hukuka dair kayıtlar; vakıflara ve/veya kamuya ait binaların imar ve tamirine ilişkin merkezden gelen hüküm ve fermanların sûretleri de yer almaktadır. Bu veriler, Osmanlı Devleti’nin kültürel hayatının en ince ayrıntılarına nüfuz etme imkanı vermektedir. Mahkemelere intikal eden davalar arasında gayrimüslimlere ilişkin ilgi çekici bilgiler de yer almaktadır. Bu kayıtlar bir bütün olarak hukukun ne şekilde tatbik edildiğini ve Osmanlı nizamının ulaştığı noktayı görme imkanı vermektedir.

İSAM başkanı Prof. Dr. M. Âkif Aydın’ın yönetiminde yürütülen projede yayın editörü Dr. Coşkun Yılmaz, bilim kurulu üyeleri Prof. Dr. İdris Bostan, Prof. Dr. Feridun Emecen, Prof. Dr. İsmail Erünsal, Prof. Dr. Mehmet İpşirli ve Dr. Mustafa Oğuz görev almışlardır.Ayrıca her kelimeyi içinde bulunduğu bağlamla gösteren kullanışlı bir dizin, merhum Dr. Yücel Dağlı tarafından hazırlanmıştır.

Yayımlanan eser, 20 Aralık 2012 tarihinde İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nde gerçekleştirilen bir basın toplantısıyla kamuoyuna tanıtılmış ve araştırmacıların hizmetine sunulmuştur.